พลอยศรีลังกามีบทบาทอย่างไรในตลาดอัญมณีโลก

ศรีลังกา (Sri Lanka) ได้รับสมญานามว่าเป็น “เกาะพลอย” (Gem Island) มายาวนาน ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของ พลอย อย่างธรรมชาติหลากหลายชนิด จากไพลิน (Ceylon Sapphire) แดง (Ruby) ไปจนถึงสปีเนล (Spinel), อเล็กซานไดรต์ (Alexandrite) และพลอยกึ่งมีค่าชนิดอื่น ๆ cbsl.gov.lk+2ceylongemexpo.com+2

ปัจจุบันแม้จะเผชิญกับความท้าทายหลายด้าน แต่พลอยศรีลังกายังเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจท้องถิ่น สร้างงานให้กับช่างขุด เจียระไน และผู้ค้า และยังถูกนำเสนอในตลาดส่งออกอัญมณีระดับโลก บทความนี้จะสำรวจข้อมูลปัจจุบันของอุตสาหกรรมพลอยศรีลังกา — จุดแข็ง ปัญหา และแนวโน้มในอนาคต

1. ภาพรวมอุตสาหกรรมพลอยศรีลังกา

1.1 ความสำคัญทางเศรษฐกิจ
อุตสาหกรรมพลอย (gem) ของศรีลังกาเป็นภาคที่มีการจ้างงานสูงและเน้นการส่งออกที่สำคัญ cbsl.gov.lkตามรายงานของธนาคารกลางศรีลังกา มีผู้ประกอบการพลอยหลายพันราย ครอบคลุมทั้งเหมือง การขัดเจียระไน และค้าปลีกพลอย cbsl.gov.lk+1

1.2 หลากหลายของพลอย
พลอยศรีลังกามีความหลากหลายสูง: มากกว่า 70 ชนิดอัญมณีจากชนิดมีค่าจนถึงกึ่งมีค่า cbsl.gov.lk+1
ตัวอย่างสำคัญ ได้แก่:

• ไพลิน (Sapphire) — เป็นหนึ่งใน “แบรนด์” พลอยเด่นของศรีลังกา

• รู้บี (Ruby)

• สปีเนล (Spinel)

• อเล็กซานไดรต์ (Alexandrite)

• เซอร์คอน (Zircon) เป็นต้น cbsl.gov.lk+1

1.3 องค์กรกำกับดูแลและสมาคมอุตสาหกรรม

• Sri Lanka Gem & Jewellery Association (SLGJA) เป็นสมาคมอุตสาหกรรมหลัก โดยสมาชิกมากกว่า 250 รายครอบคลุมผู้ขุด เจียระไน และผู้ส่งออก slgja.org+1

• National Gem & Jewellery Authority (NGJA) เป็นหน่วยงานรัฐที่กำกับดูแลอุตสาหกรรมพลอยในศรีลังกา ทั้งเรื่องการออกใบอนุญาตและการควบคุมการส่งออก

2. ปัจจัยท้าทายของอุตสาหกรรมพลอยศรีลังกาในปัจจุบัน

2.1 ปัญหทางกฎหมายและการค้าใต้ดิน
อุตสาหกรรมพลอยของศรีลังกามีรายงานการโกงและการค้าใต้ดิน (black market) สูง โดยพลอยหลายเม็ดถูกส่งออกโดยไม่ได้ผ่านช่องทางทางการ ส่งผลให้รัฐเสียรายได้จากภาษี asianews.it
นอกจากนี้ ธนาคารกลางศรีลังกาได้เสริมมาตรการต่อต้านการฟอกเงิน (AML) ในภาคพลอย โดยหน่วยงาน FIU (Financial Intelligence Unit) ได้รณรงค์ให้ผู้ค้าอัญมณีรายงานการทำธุรกรรมที่มีมูลค่าสูง cbsl.gov.lk+1

2.2 ปัญหาการผลิตและแรงงาน

• ในรายงานประจำปี 2024 ของกระทรวงอุตสาหกรรมศรีลังกา พบว่าการขุดพลอยไม่ได้ถูกใช้อย่างยั่งยืน และมีการร้องเรียนเรื่องการสกัดพลอยโดยไม่ถูกกฎหมาย industry.gov.lk

• ขาดบุคลากรทักษะสูงในส่วนของช่างเจียระไนและช่างขัดพลอย ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพพลอยที่เข้าสู่ตลาดและมูลค่าของพลอยเหล่านี้ Lanka News Line

2.3 ประเด็น “Colour Instability”
NGJA ออกหมายเตือนเกี่ยวกับความไม่เสถียรของสีในพลอยบางประเภท เช่น ไพลินและรูบี ที่อาจได้รับผลกระทบจากการฉายรังสี (irradiation) หรือเทคนิคอื่น ๆ หากไม่เปิดเผยอย่างเหมาะสม ngja.gov.lk
ทางการกำลังร่วมมือกับห้องปฏิบัติการพลอยเพื่อพัฒนามาตรฐานทดสอบและรายงานระดับเสถียรของสี (color stability) เพื่อลดความเสี่ยงและยกระดับความเชื่อมั่นในพลอยศรีลังกา

2.4 ปัญหาการส่งออกและภาษี

• รายได้การส่งออกพลอยตกลง โดยสมาคม SLGJA รายงานว่ารายรับส่งออกพลอยและเครื่องประดับช่วงบางเดือนของปี 2024 ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ lankanewsweb.net

• ภาษีและขั้นตอนส่งออกยังเป็นอุปสรรคสำคัญ แม้ว่าในปี 2025 รัฐบาลศรีลังกาออก Gazette Reform เพื่อปรับปรุงขั้นตอนการนำเข้า/ส่งออกพลอยให้โปร่งใสมากขึ้น lankanewsweb.net

3. แนวทางการพัฒนาและอนาคตของพลอยศรีลังกา

3.1 การปฏิรูปกฎหมายและนโยบาย

• SLGJA เรียกร้องให้รัฐบาลพัฒนาการทำเหมือง การส่งออก และการลงทุนในอุตสาหกรรมพลอย โดยใช้เทคโนโลยีดิจิทัลสำรวจแหล่งพลอยและอนุญาตให้เข้าถึงวัตถุดิบได้ง่ายขึ้น lankanewsweb.net

• การปฏิรูปใน Gazette ใหม่ (ปี 2025) มีเป้าหมายลดอุปสรรคการนำเข้า พลอยดิบ (rough) เพื่อเพิ่มศักยภาพอุตสาหกรรมพลอยภายในประเทศ lankanewsweb.net

3.2 งานแสดงและการเชื่อมโยงตลาดโลก

• Gem City Ratnapura 2025 International Gem & Jewellery Show เป็นเวทีสำคัญที่รวมพลอยและเครื่องประดับเพื่อเชื่อมต่อผู้ผลิตพลอยศรีลังกากับตลาดระหว่างประเทศ ngja.gov.lk

• องค์กร SLGJA สนับสนุนให้มีการพัฒนาภาพลักษณ์พลอยศรีลังกาผ่านแบรนด์ “Ceylon Sapphire” เพื่อดึงดูดนักสะสมและนักลงทุนระดับโลก slgja.org

3.3 ความยั่งยืนและเหมืองเชิงจริยธรรม

• การขุดพลอยอย่างรับผิดชอบ (sustainable mining) เป็นแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น ตัวอย่างเช่น “purple star sapphire” ที่ขุดโดยคำนึงถึงงานสังคม สิ่งแวดล้อม และการฟื้นฟูพื้นที่หลังการขุด farmonaut.com

• SLGJA และ NGJA ส่งเสริมมาตรฐานเหมืองพลอยที่เป็นธรรม (ethical sourcing) เพื่อสร้างความเชื่อมั่นในตลาดระหว่างประเทศว่า พลอยศรีลังกามีต้นกำเนิดอย่างรับผิดชอบต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม slgja.org

4. ภาพรวมตลาดพลอยศรีลังกาในปัจจุบัน

4.1 ข้อมูลการส่งออก

• ตามสถิติของธนาคารกลางศรีลังกา (CBSL) อุตสาหกรรมพลอยเป็นหนึ่งในภาคที่สร้างรายได้ค่าเงินตราต่างประเทศ (foreign exchange) และมีการจ้างงานมาก cbsl.gov.lk

• อย่างไรก็ตาม รายงานข่าวระบุว่าการส่งออก “พลอย อย่างธรรมชาติ” (rough และ cut) ที่แจ้งอย่างเป็นทางการต่ำกว่าอย่างมากเมื่อเทียบกับการค้าใต้ดิน โดยตลาดมืดพลอยเป็นมูลค่าหลายพันล้านรูปี asianews.it

4.2 การควบคุมการฉายรังสี / การปรับสี

• NGJA ระบุว่าจะเพิ่มมาตรการตรวจสอบพลอยที่ได้รับการฉายรังสี (irradiation) เพื่อป้องกันพลอยที่มี “colour instability” เข้าสู่ตลาดส่งออก ngja.gov.lk

• หากพบพลอยที่แสดงรังสี (radioactive) จะไม่อนุญาตให้ส่งออก ซึ่งแสดงถึงความมุ่งมั่นในการรักษาคุณภาพพลอยธรรมชาติของศรีลังกา

4.3 ความเชื่อมั่นของตลาดระหว่างประเทศ

• ความหลากหลายของพลอยศรีลังกา เช่น sapphire, spinel, alexandrite ยังคงสร้างความสนใจในตลาดโลก โดยเฉพาะกลุ่มนักสะสมและนักออกแบบเครื่องประดับ

• อย่างไรก็ตาม ภาคพลอยศรีลังกาต้องเผชิญกับแรงกดดันจากการแข่งขันจากประเทศอื่นและการลักลอบค้าพลอยโดยไม่เปิดเผยแหล่งกำเนิด

5. ความเสี่ยงสำหรับผู้ซื้อพลอยศรีลังกา

5.1 การซื้อพลอยอย่างไม่ระมัดระวัง
ผู้ซื้อควรตรวจสอบใบรับรองอัญมณี (gem certificate) จากห้องปฏิบัติการที่เชื่อถือได้ และสอบถามแหล่งกำเนิด เพื่อให้มั่นใจว่าเป็น พลอย อย่างธรรมชาติ ไม่ใช่พลอยปลอมหรือผ่านการปรับสีโดยไม่เปิดเผย

5.2 ปัญหาการฉ้อโกง
มีรายงานจากนักท่องเที่ยวและนักสะสมว่าพบร้านขายพลอยศรีลังกาที่อาจขายพลอยปลอมหรือใช้ใบรับรองที่ไม่น่าเชื่อถือ Reddit การซื้อจากผู้ขายที่มีชื่อเสียงและขอใบรับรองจึงสำคัญมาก

5.3 ความเสี่ยงจากการค้าใต้ดิน
เนื่องจากบางส่วนของตลาดพลอยศรีลังกายังเป็นแบบเงินสด (cash) และไม่มีการแจ้งภาษีอย่างถูกต้อง จึงมีความเสี่ยงว่าผู้ซื้ออาจเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการค้าใต้ดินโดยไม่รู้ตัว lankaenews.com+1

6. สรุป: พลอยศรีลังกายังคงมีศักยภาพ — แต่ต้องรับมือความท้าทาย

• พลอยศรีลังกา โดยเฉพาะพลอย อย่างธรรมชาติประเภทไพลิน (Sapphire), Ruby, Spinel ฯลฯ ยังคงเป็นสินค้าที่มีคุณค่าและเป็นที่ต้องการในตลาดโลก

• อุตสาหกรรมพลอยศรีลังกากำลังเผชิญความท้าทายด้านการเงิน, กฎหมาย, และการค้าใต้ดิน แต่มีความพยายามที่จะปฏิรูปโดยสมาคมอุตสาหกรรม (SLGJA) และหน่วยงานรัฐ (NGJA)

• มาตรการล่าสุด เช่นการป้องกันการฟอกเงิน (AML), การตรวจสอบการฉายรังสี (irradiation) และการส่งออกพลอยอย่างถูกต้อง ช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นของตลาด

• แนวโน้มในอนาคตชี้ไปทางบวก: การจัดงาน Gem City Ratnapura, การส่งเสริมการทำเหมืองอย่างยั่งยืน, และการขยายเครือข่ายส่งออก