พลอยมีหลายชื่อมาก จริงแล้วพลอยมีกี่ประเภท: เจาะลึกโลกอัญมณี

โลกของอัญมณีเต็มไปด้วย พลอย ที่หลากหลาย ทั้งสีสัน ความแข็ง และคุณสมบัติทางเคมี ทำให้เกิดความสับสนในหมู่ผู้ซื้อและผู้สะสม บ่อยครั้งที่พลอยชนิดเดียวกันมีหลายชื่อหรือชื่อท้องถิ่นแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น พลอยโกเมน อาจเรียกว่า Rhodolite ในบางพื้นที่ หรือ พลอยไพลิน ที่บางคนเข้าใจผิดว่าเป็นทับทิม

บทความนี้จะเจาะลึกคำถามที่หลายคนสงสัยว่า พลอยมีกี่ประเภท พร้อมอธิบายลักษณะ ความแตกต่าง และวิธีการจำแนกพลอยแต่ละประเภทอย่างถูกต้อง

1. พลอยคืออะไร

พลอย เป็นคำที่ใช้เรียกอัญมณีที่มีคุณค่าในด้านความสวยงามและถูกนำมาประดับเครื่องประดับ พลอยบางชนิดหายากและมีมูลค่าสูง บางชนิดสามารถใช้เป็นเครื่องประดับแฟชั่นราคาย่อมเยา

1.1 ความแตกต่างระหว่างพลอยและอัญมณี

• พลอยแท้ (Precious Gemstones): พลอยมีค่าที่สูง เช่น เพชร ทับทิม ไพลิน มรกต

• พลอยรอง (Semi-Precious Gemstones): พลอยที่มีราคาย่อมเยาแต่สวยงาม เช่น พลอยโกเมน พลอยโรโดไลท์ อาเมทิสต์

2. พลอยมีกี่ประเภท

โดยทั่วไป พลอยแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก คือ

2.1 พลอยแท้ (Precious Gemstones)

พลอยแท้หมายถึงพลอยที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจสูง หายาก และมีสีสวยงามเด่นชัด พลอยแท้ประกอบด้วย

1. เพชร (Diamond) – เป็นพลอยที่แข็งที่สุดในโลก มีประกายไฟที่โดดเด่น

2. ทับทิม (Ruby) – พลอยสีแดงสด มีคุณสมบัติแข็งสูงและหายาก

3. ไพลิน (Sapphire) – พลอยในกลุ่มคอรันดัม มีหลายสี สีฟ้าถือเป็นที่นิยมมากที่สุด

4. มรกต (Emerald) – พลอยสีเขียวที่หายากและมีความสวยงามเด่นชัด

2.2 พลอยรอง (Semi-Precious Gemstones)

พลอยรองมีความสวยงามหลากหลาย แต่ไม่หายากเท่าพลอยแท้ ตัวอย่างของพลอยรอง ได้แก่

• พลอยโกเมน (Garnet)

• พลอยโรโดไลท์ (Rhodolite)

• พลอยอาเมทิสต์ (Amethyst)

• พลอยไพลินสีชมพู (Pink Sapphire)

• พลอยสปิเนล (Spinel)

• พลอยทัวร์มาลีน (Tourmaline)

• พลอยซิทริน (Citrine)

• พลอยเพอริดอท (Peridot)

ผู้เชี่ยวชาญบางคนแบ่งประเภทพลอยรองเพิ่มเป็น มากกว่า 20 ชนิด ขึ้นอยู่กับลักษณะทางเคมีและสี

3. การจำแนกพลอยตามกลุ่มแร่

นอกจากการแบ่งตามความหายากแล้ว พลอยยังแบ่งตามกลุ่มแร่ธาตุ ซึ่งช่วยให้เข้าใจลักษณะทางวิทยาศาสตร์

3.1 กลุ่มคอรันดัม (Corundum)

• รวมพลอยทับทิมและไพลิน

• คุณสมบัติ: แข็ง 9 ตามมาตราส่วนโมห์

• ตัวอย่าง: ทับทิมสีแดง, ไพลินสีฟ้า, ไพลินสีชมพู

3.2 กลุ่มแกร์เน็ต (Garnet)

• พลอยที่มีสีแดงถึงส้ม มักเรียกโกเมนหรือโรโดไลท์

• คุณสมบัติ: แข็ง 6.5–7.5

• ตัวอย่าง: พลอยโกเมน, โรโดไลท์, สปิเนล

3.3 กลุ่มเบริลล์ (Beryl)

• พลอยสีเขียวและสีฟ้า

• ตัวอย่าง: มรกต, อะความารีน

3.4 กลุ่มควอร์ตซ์ (Quartz)

• พลอยคริสตัลหลากสี

• ตัวอย่าง: อาเมทิสต์, ซิทริน, โรสควอร์ตซ์

3.5 กลุ่มอื่น ๆ

• ทัวร์มาลีน, โทพาซ, เพอริดอท, แซฟไฟร์สีพิเศษ

4. ทำไมพลอยถึงมีหลายชื่อ

4.1 ชื่อท้องถิ่น

พลอยชนิดเดียวกันอาจมีชื่อแตกต่างกันในแต่ละประเทศ เช่น โรโดไลท์บางท้องถิ่นเรียกว่า “โกเมนอินเดีย”

4.2 การตลาดและชื่อทางการค้า

ผู้ค้าบางครั้งตั้งชื่อให้พลอยดูหรูหราหรือเข้าใจง่าย เช่น พลอยสีชมพูเรียกว่า “Pink Sapphire” แม้จริง ๆ จะเป็นสปิเนล

4.3 ความสับสนของผู้บริโภค

ผู้ซื้อจำนวนมากไม่รู้จักโครงสร้างเคมีและความแข็ง จึงมักเข้าใจผิดว่าพลอยชนิดหนึ่งคืออีกชนิดหนึ่ง

5. คุณค่าของพลอย

5.1 พลอยและแฟชั่น

ไม่ว่าจะเป็นพลอยแท้หรือพลอยรอง การสวมใส่พลอยช่วยสร้างภาพลักษณ์และรสนิยมของผู้สวมใส่

5.2 พลอยกับการลงทุน

• พลอยแท้ เช่น ทับทิม ไพลิน มรกต มีมูลค่าเพิ่มตามเวลา

• พลอยรอง เช่น พลอยโกเมนหรือโรโดไลท์ ใช้สำหรับสะสมหรือเครื่องประดับแฟชั่น

5.3 พลอยและความเชื่อทางวัฒนธรรม

ในหลายวัฒนธรรม พลอยถูกเชื่อว่าช่วยเสริมพลัง ความโชคดี และสุขภาพ

6. พลอยในตลาดไทย

ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางการค้าและเจียระไน พลอย โดยเฉพาะจังหวัดจันทบุรี กรุงเทพฯ และราชบุรี พลอยจากต่างประเทศ เช่น โกเมน ไพลิน มรกต ถูกนำมาประกอบเครื่องประดับที่สวยงามและเป็นที่นิยมในตลาดไทย

6.1 การเลือกพลอยในไทย

• ผู้บริโภคควรสังเกตสี ความโปร่งใส และความแข็ง

• ควรซื้อพลอยจากร้านค้าที่มีใบรับรองคุณภาพ

6.2 การใช้พลอยยกระดับภาพลักษณ์

ผู้หญิงและผู้ชายไทยนิยมใช้พลอยเป็นเครื่องประดับเพื่อแสดงรสนิยมและความมั่งคั่ง

7. บทสรุป

พลอยมีกี่ประเภท ขึ้นอยู่กับวิธีแบ่ง

• แบ่งตามความหายาก: พลอยแท้และพลอยรอง

• แบ่งตามกลุ่มแร่: คอรันดัม แกร์เน็ต เบริลล์ ควอร์ตซ์ และอื่น ๆ

ปัจจุบันผู้เชี่ยวชาญยอมรับว่าพลอยมีมากกว่า 50 ชนิดหลัก และยังมีหลายชื่อเรียกตามท้องถิ่น การเข้าใจประเภทและคุณสมบัติของพลอยช่วยให้ผู้บริโภคสามารถเลือก พลอย ที่เหมาะสม ทั้งในแง่แฟชั่น การสะสม และการลงทุน

การสวมใส่พลอย ไม่ว่าจะเป็นทับทิม ไพลิน มรกต หรือโกเมน ยังช่วยสร้างภาพลักษณ์และความมั่นใจให้ผู้สวมใส่ และสะท้อนถึงรสนิยมในการเลือกอัญมณีที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง